ขนมไทย เป็นขนมหวาน มีมาตั้งแต่สมัยโบราณ ถือเป็นเอกลักษณ์และวัฒนธรรมของชาติซึ่งอยู่คู่กับสังคมไทยมาช้านาน ในสมัยก่อนขนมไทยจะทำเฉพาะเวลามีงานสำคัญเท่านั้น ไม่ว่าจะเป็นในงานเทศกาล งานประเพณี งานทางศาสนา หรือการประกอบพิธีกรรมต่างๆ
แต่ที่เห็นมีขนมหลากหลายกินทุกวัน หลังสำรับคาวหวานหรือกินเป็นของว่าง ก็ล้วนแต่คิดประดิดประดอยขึ้นภายหลังแล้วทั้งสิ้น รวมถึงขนมจากต่างชาติที่เข้ามาโดยผ่านความสัมพันธ์ทางการเมือง ก็ถูกดัแปลง ให้มีรูปรส ลักษณะเป็นแบบไทยๆจนบางทีนึกกันไปว่าเป็นขนมไทยแท้ดั้งเดิมก็มี
แต่แท้ที่จริงแล้วขนมไทยแท้ๆนั้น จะมีส่วนประกอบเพียงสามอย่าง คือ แป้ง น้ำตาล มะพร้าว โดยการทำขนมไทยนี้เป็นการบ่งบอกถึงลักษณะนิสัยของคนไทย ในเรื่องความอดทนใจเย็น ละเอียดลออ และช่างสังเกต ทั้งยังได้แฝงความหมายอันลึกซึ้งไว้ในชื่อของขนมไทยแต่ละชนิดด้วย เช่น
ขนมหม้อตาล หรือขนมหม้อเงินหม้อทอง
มักนำมาใช้ในพิธีแต่งงาน มีลักษณะเป็นถ้วยคล้ายกระเช้าทำจากแป้งสาลีอบจนสุก ส่วนด้านในเป็นน้ำตาลทราย เคี่ยวจนข้นใส่สีตามชอบ
ขนมหันตรา
ขนมโบราณที่ใช้ในงานหมั้น แสดงถึงการตรีตราจอง ว่าหญิงนั้นมีคู่มั่นแล้ว ทำจากถั่วเขียวกวนกับน้ำตาลทราย นำมาปั้นเป็นชิ้นสี่เหลี่ยมห่อด้วยไข่ที่ทำเป็นตาราง
ขนมกง
ขนมกง มีลักษณะคล้ายกับล้อของเกวียน สื่อถึงการอยู่อย่างเป็นสุข ให้คู่บ่าวสาวได้ใช้ชีวิตเคียงข้างกันด้วยใจคอหนักแน่น มีความรักให้กันตลอดไป
ขนมหยกมณี
เป็นขนมที่ทำจากเม็ดสาคูที่กวนผสมกับน้ำใบเตยที่มีสีเขียวคล้ายหยก กลิ่นหอม รับประทานอร่อย
ขนมเรไรหรือรังไร
ขนมไทยที่มีความสวยงาม ปราณีตและมีกลิ่นหอม ดังที่กล่าวไว้ในกาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน
ทองโปร่ง
ทองโปร่ง หรือ “ขนมหน้านวล”ดัดแปลงมาจากขนมโปรตุเกสในสมัยกรุงศรีอยุธยา มีความหมายว่า”มงคล”รูปทรงคล้ายเรือ สีเหลืองนวล ด้านนอกกรอบ ส่วนด้านในโปร่งเพราะฟองอากาศของน้ำตาล
ขนมบุหลันดั้นเมฆ
ลักษณะอุปมาคล้ายจันทรา ลอยท่ามกลางหมู่เมฆ จากเพลงบุหลันลอยเลือน ซึ่งเป็นเพลงในพระราชนิพนธ์ในรัชราลที่ 2 กลายเป็นขนมที่ชาววังได้ลองประดิษฐ์ให้ตรงตามบทพระราชนิพนธ์
ขนมดอกอัญชัน
ขนมโบราณไทยสีม่วงสวยจากน้ำดอกอัญชัน ตกแต่งด้วยไข่แมงดา สวยงาม นิยมนำมาเป็นของขวัญให้ผู้หลักผู้ใหญ่
พระพาย
พระพาย เป็นขนมที่ใช้ในพิธีแต่งงาน โดยเชื่อว่า แป้งขาวเหนียวที่ใช้หุ้มใส้ หมายถึง ความเหนียวแน่นมั่นคง และความหมายของใส้ คือ ความรักอันแสนหวาน
ขนมจ่ามงกุฎ
ขนมไทยหาทานยาก เนื่องจากส่วนผสมและวิธีทำซับซ้อน สมัยก่อนจัดเป็นเครื่องเสวยของพระเจ้าแผ่นดิน ปัจจุบันนิยมใช้เป็นของขวัญให้กับผู้ที่มีการเลื่อนยศ เลื่อนตำแหน่ง เพราะคำว่ามงกุฎหมายถึงหัวหน้าสูงสุด
กระเช้าสีดา
มะพร้าวแก้วรสหวานทำสีอ่อนๆ หลายๆสีสวยงามใส่ในกระเช้าที่ทำจากแป้งลักษณะคล้ายแป้งพาย ตกแต่งด้วยดอกไม้น้ำตาลเล็กๆเพื่อเพิ่มความน่ารับประทาน จึงมักถูกนำไปเป็นของขวัญ
สัมปันนี
สัมปันนี หมายถึง การเป็นที่รัก เป็นขนมสำหรับพิธีงานแต่งงาน เพราะเมื่อทานเข้าไป ขนมจะค่อยๆละลายในปาก รู้สึกได้ถึงความหวานละมุน เฉกเช่นความคิดถึง และความห่วยงใย
ทองพลุ
ทองพลุ คำว่า”ทอง”ในที่นี้ หมายถึง ของที่มีค่า ส่วนคำว่า”พลุ”หมายถึงความเจริญ รุ่งเรื่อง โดยดัดแปลงมาจากขนมเอแคลร์ของฝรั่งเศส ที่ใช้วิธีการอบนั่นเอง
ขอบคุณที่มา แม่บ้าน
เรียบเรียงโดยสุขเสมอ